(Tổ Quốc) - Các yếu tố thời tiết, phân bón cùng với vấn đề về vận chuyển đang khiến ngành sản xuất lúa gạo gặp nhiều khó khăn. Ngoài ra các vấn đề về lạm phát cũng làm mặt hàng này đứng trước nguy cơ bão giá tiềm tàng.
Ngành sản xuất lúa gạo đang bị đe doạ tại các khu vực châu ở Á do chi phí phân bón tăng cao cùng với thời điểm nhu cầu đang ngày càng tăng lên, gây ra nguy cơ tiềm ẩn đối với an ninh lương thực trên toàn cầu và nỗ lực kiềm chế lạm phát.
Theo một đơn vị nghiên cứu của Kasikornbank Pcl, ngân hàng hàng đầu tại Thái Lan, năng suất cây trồng có thể sẽ giảm ở Thái Lan, nước xuất khẩu lớn thứ hai thế giới do giá các loại phân bón cho cây trồng tăng cao. Trong khi đó ở Philippines, nước nhập khẩu gạo đứng thứ 2 thế giới, sản lượng thu hoạch thấp có thể sẽ làm tăng nhu cầu mua hàng ở nước ngoài. Trung Quốc cũng đang lo lắng về tác động mùa màng của sâu bệnh, trong khi sản lượng của Ấn Độ phụ thuộc vào yếu tố gió mùa tốt.
Hầu hết gạo trên thế giới được trồng và tiêu thụ ở thị trường châu Á. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với sự ổn định chính trị và kinh tế trong khu vực. Trái ngược với sự tăng vọt của giá lúa mì và ngô sau khi Nga xung đột với Ukraine, giá gạo đã giảm xuống, nhưng không có gì đảm bảo rằng giá gạo sẽ vẫn mãi duy trì như vậy.
Vào năm 2008, giá gạo đã tăng vọt lên trên 1.000 USD/tấn, mức giá cao gấp đôi so với giá hiện tại đang giao dịch trong bối cảnh khủng hoảng về nguồn cung.
Diễn biến giá gạo trong 1 năm trở lại đây. Đơn vị: USD/tạ.
Theo Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại - Bộ Công Thương (VITIC), xuất khẩu gạo của Ấn Độ năm 2021 tăng lên mức cao kỷ lục chưa từng thấy trong vòng vài năm qua, đạt mức 21,5 triệu tấn, nhiều hơn so với tổng lượng xuất khẩu của bốn nhà xuất khẩu khác là Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ. Nguyên nhân được cho là do nguồn cung trong nước dồi dào trong khi nguồn cung gạo xuất khẩu của các nước đối thủ bị thắt chặt và nhu cầu mạnh mẽ trên thị trường thế giới.
Ông Subramanian, Phó chủ tịch của The Rice Trader, một nhà nghiên cứu và nhà tổ chức hội nghị, cho biết: "Nguồn cung toàn cầu đang gặp rủi ro, nhưng hiện tại chúng tôi vẫn có nguồn cung lớn của Ấn Độ đang được giảm giá".
Ấn Độ đã hạn chế xuất khẩu lúa mì khi nguồn cung của thế giới khan hiếm, họ cho biết an ninh lương thực của nước này đang bị đe doạ bởi nhiều yếu tố. Bởi vậy nhiều chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp đang lo ngại rằng gạo có thể là mặt hàng tiếp theo có trong danh sách, mặc dù điều này sẽ còn phụ thuộc nhiều vào mưa gió mùa và thu hoạch trong vụ mùa tới đây. Cho đến hiện tại thời tiết tại Ấn Độ được đánh giá đang tiến triển bình thường.
Hiện tại xuất khẩu gạo của Ấn Độ đang giúp giảm bớt tình trạng khan hiếm nguồn cung trong khu vực. Theo Trung tâm Nghiên cứu Kasikorn tại Thái Lan, giá phân bón tăng cao kỉ lục sau khi xung đột giữa Nga và Ukraine diễn ra là một bước ngoặt đối với nông dân tại quốc gia này, và việc bón ít chất dinh dưỡng cho cây trồng sẽ làm giảm năng suất vào thời điểm nhu cầu tại các quốc gia khác tăng cao.
Philippines cũng dự kiến thu hoạch lúa của họ sẽ giảm trong năm nay do giá phân bón trở nên đắt đỏ hơn. Chính phủ Philippines cũng lo lắng về lạm phát lương thực tăng vọt, bao gồm cả giá gạo, đặc biệt là đối với các hộ gia đình có thu nhập thấp hơn chi tiêu khoảng 16% ngân sách cho ngũ cốc.
Tại Trung Quốc, quốc gia trồng lúa lớn nhất, đã cảnh báo tỷ lệ sâu bệnh cao hơn trong vụ mùa năm nay, với một số tỉnh báo cáo diện tích bị ảnh hưởng tăng gần 10%. Còn tại Việt Nam, một nhà vận chuyển hàng đầu cho biết chi phí vận chuyển và sản xuất cao là những thách thức, ngay cả khi xuất khẩu tăng trong nửa đầu năm.
Trong 6 tháng năm 2022, lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam ước đạt 3,520 triệu tấn, tăng 16,2% so với cùng kỳ năm 2021.
Ông Subramanian của The Rice Trader cho biết: "Nhìn vào tình hình hiện tại, Ấn Độ đang đóng vai trò như một mỏ neo về giá cả với các mặt hàng xuất khẩu lớn của mình."
Tham khảo: Bloomberg, Tradingeconomics.com
Huyền Như