Loạn tỷ giá đồng rúp ngay tại nước Nga

Các phương tiện truyền thông từ Nga đưa tin đồng rúp Nga đã hồi phục về mức trước ngày 24/2, và coi đó là bằng chứng cho thấy các nhà chức trách đã nắm chắc tình hình tài chính của đất nước, mặc dù đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt khó khăn nhất từ ​​trước đến nay từ phương Tây.

"Nền kinh tế của chúng tôi dường như có khả năng phục hồi trước các lệnh trừng phạt của phương Tây, đồng rúp đang vững chắc rõ rệt", một người dẫn chương trình truyền hình của Nga cho biết hôm thứ Sáu (8/4).

Đồng rúp đã tăng vượt 72 RUB/USD trong phiên này, mức cao nhất từ đầu năm đến nay, và xa tít so với mức thấp kỷ lục lịch sử 121,52 RUB mà nó chạm tới hôm 10/3.

Vào cuối tháng 3/2022, Reuters đã tiến hành một cuộc thăm dò, qua đó các nhà phân tích dự kiến ​​đồng rúp sẽ giao dịch ở mức 97,50 RUB/USD trong vòng 12 tháng tới.

Ngân hàng trung ương Nga hôm 8/4 đã cắt giảm mạnh lãi suất chủ chốt xuống 17% và cho biết việc cắt giảm trong tương lai là có thể xảy ra, vì các biện pháp khẩn cấp đã ngăn chặn rủi ro đối với sự ổn định tài chính, mang tiền gửi trở lại các ngân hàng và giúp hạn chế nguy cơ lạm phát. Đây là một động thái bất ngờ, được thực hiện trước cuộc họp hội đồng quản trị thường kỳ, dự kiến ​​diễn ra vào ngày 29 tháng 4.

Rúp Nga đã tăng vượt mức trước ngày 24/3.

Nhưng bất kỳ ai cố gắng mua ngoại tệ trực tuyến tại ngân hàng hoặc mua chui tại quầy thu đổi ngoại tệ, hoặc mua hàng hóa và dịch vụ trực tuyến bằng ngoại tệ sẽ thấy tỷ giá thực tế tệ hơn đáng kể so với con số công bố đó.

Và sức mua của họ đã bị xói mòn rất nhiều khi các công ty tăng giá hàng hóa, đặc biệt là những mặt hàng được sản xuất bên ngoài nước Nga mà nguồn cung trong tương lai bị nghi ngờ sẽ sụt giảm do các lệnh trừng phạt nhằm vào Nga.

Marina, một cư dân Moscow, cùng với đứa con sơ sinh của mình, cho biết: "Tôi từng mua những hộp sữa công thức dành cho trẻ em do Hà Lan sản xuất với giá 2.500 rúp trước ngày 24 tháng 2. Giờ đây, một hộp tương tự có giá 4.500 rúp, trong khi hộp kasha 500 ml (thức uống nấu cháo cho trẻ em) đã tăng lên 100 rúp, từ 64 rúp trước đây."

Theo dịch vụ thống kê Rosstat, kể từ ngày 24 tháng 2, giá thực phẩm đã tăng vọt, kéo theo mức tăng giá hàng năm đối với bắp cải và cà rốt lần lượt là 85% và 54%.

Giá các mặt hàng nhập khẩu thậm chí còn tăng cao hơn nữa, với một số mẫu ô tô do nước ngoài sản xuất đã tăng gấp hơn 2 lần.

Lạm phát cao đã là mối quan tâm chính của các hộ gia đình Nga trong nhiều năm vì nó làm giảm mức sống. Tình hình sẽ trở nên trầm trọng hơn nữa do nền kinh tế suy thoái sâu nhất kể từ năm 2009, kết quả một cuộc thăm dò của Reuters cho thấy.

Một cuộc khảo sát do cơ quan bầu cử nhà nước VTsIOM thực hiện từ tháng 2 cho thấy 64% người dân Nga không có tiền tiết kiệm.

Các biện pháp kiểm soát vốn khẩn cấp đã giúp đồng rúp tăng trở lại ở Moscow, nơi khối lượng giao dịch giảm so với trước khi xảy ra xung đột Nga - Ukraine.

Nhà kinh tế học từng đoạt giải Nobel, Paul Krugman, cho biết đồng rúp đã trở thành mục tiêu quan trọng mà Nga phải bảo vệ.

Rúp mạnh lên cũng là yếu tố rủi ro

Một số nhà phân tích cho rằng sự tăng giá chính thức của đồng tiền này đi kèm với rủi ro, bởi điều đó làm cho việc bán hàng hóa ra nước ngoài để lấy ngoại tệ bị giảm lợi nhuận, bởi cuối cùng thì doanh thu mà Nga thu được từ những mặt hàng xuất khẩu như vậy chủ yếu được tính bằng đồng rúp.

Điều đó có thể gây áp lực lên ngân sách vốn đã bị khủng hoảng vào thời điểm Nga bị cắt đứt khỏi thị trường vốn toàn cầu và đã tăng mạnh lãi suất cho vay.

Evgeny Suvorov, nhà kinh tế thuộc CentroCreditBank, cho biết: "Đồng rúp tăng giá hơn nữa sẽ khiến ngân sách bị chia cắt," và lợi nhuận bằng đồng rúp có thể làm mất nguồn ngân sách cần thiết để hỗ trợ các công ty, ngân hàng và hộ gia đình.

Trong một dấu hiệu cho thấy các nhà chức trách lo ngại về sự tăng giá của đồng rúp, điều khiến nhiều chuyên gia ngạc nhiên, Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov nói rằng Bộ của ông và ngân hàng trung ương đang hướng tới việc làm cho đồng rúp trở nên dễ dự đoán hơn.

Sự bất ổn của thị trường đã tăng đột biến trong những tuần gần đây. Cán cân cung cầu bị phá vỡ khi các nhà chức trách tìm cách giới hạn mức giảm giá trị của đồng rúp, buộc các công ty tập trung vào xuất khẩu phải chuyển 80% doanh thu ngoại hối của họ thành đồng rúp, vốn đã trở thành động lực chính cho đồng tiền một thời được thả nổi tự do.

Đồng thời, nhu cầu về ngoại hối đã bị kìm hãm. Nga cấm mua USD và euro bằng tiền mặt, đưa ra mức phí 12% khi mua ngoại tệ trực tuyến và đặt số tiền tối đa mà một cá nhân có thể rút từ tài khoản ngân hàng của họ là 10.000 USD cho đến ngày 9/9.

Maxim Biryukov, nhà phân tích cấp cao của công ty môi giới Alfa Capital, cho biết: "Mọi người buộc phải tránh xa ngoại tệ bởi các mức phí và quy định hạn chế rút tiền khỏi đất nước".

Bộ Tài chính Nga cho biết đồng rúp mạnh lên gần đây tác động đến doanh thu từ dầu khí nhưng không gây rủi ro cho chính sách tài khóa của Nga.

Vấn đề lạm phát

Về lý thuyết, một đồng rúp mạnh lên có thể giúp kiềm chế lạm phát đang trên đà tăng vọt.

Kết quả thăm dò của Reuters cho thấy các nhà phân tích ước tính lạm phát ở Nga lên tới 24%, mức cao nhất kể từ năm 1999. Trong khi đó, Ngân hàng trung ương đặt mục tiêu lạm phát4%.

Tuy nhiên, giá tiêu dùng tiếp tục tăng do gián đoạn nhập khẩu và thiếu các linh kiện nước ngoài, nhà kinh tế Pavel Biryukov của Gazprombank, người dự báo lạm phát hàng năm của Nga sẽ ở mức 27% vào giữa năm 2022, cho biết.

Bất chấp mức tăng đáng kể của đồng rúp trên Sàn giao dịch Moscow, các ngân hàng đang chào bán đô la và euro với các tỷ giá khác nhau. Vào thứ Sáu (8/4), nhà cho vay lớn nhất Sberbank đã bán đô la và euro trực tuyến với giá lần lượt là 79,8 và 85,1 rúp so với tỷ giá chính thức là 76,25 và 83,29.

Một số văn phòng trao đổi vẫn đang bán tiền mặt ngoại hối bất chấp lệnh cấm chính thức, nhưng với một mức giá khác. Một quầy thu đổi ngoại tệ ngay gần Điện Kremlin hôm thứ Năm (7/4) đã chào giá bán USD là 93 rúp, và euro là 103 rúp.

Ngành du lịch của Nga cũng có một tỷ giá hối đoái khác dành cho những người có đủ tiền để đi nghỉ ở nước ngoài. Theo cơ quan Coral Travel ở Matxcova, tỷ giá quy đổi đồng euro để mua các chuyến đi đến Thổ Nhĩ Kỳ là 85,5 rúp vào thứ Sáu (8/4).

Tham khảo: Reuters

Vũ Ngọc Diệp