Giáo dục bền vững: kim chỉ nam cho sự phát triển của trường học

Tái định hình mục tiêu giáo dục không thể dừng lại ở việc "dạy cái gì", "dạy như thế nào", mà phải đi đến tận gốc câu hỏi: Giáo dục hướng đến điều gì và cốt lõi của hành trình ấy?

Tại hội thảo "Giáo dục bền vững trong kỷ nguyên không ngừng biến động", do Hệ thống Giáo dục Sky-Line tổ chức với sự tham gia của các nhà quản lý giáo dục, chuyên gia và nhà hoạch định chính sách. Hai phiên bàn tròn chuyên sâu tại hội thảo mang đến góc nhìn đa chiều, đồng thời mở ra một lộ trình hành động cho giáo dục trong tương lai, một nền giáo dục vững chắc, linh hoạt, có khả năng đồng hành cùng con người trong quá trình học tập suốt đời và phát triển bền vững.

Học tập suốt đời: Năng lực sống trong thế giới có nhiều biến động

Phiên bàn tròn đầu tiên chủ đề "Học tập suốt đời trong kỷ nguyên số - Con người, Công nghệ và Chương trình giáo dục thúc đẩy phát triển bền vững", các diễn giả đã đồng thuận quan điểm rằng: Giáo dục không thể bị cuốn theo nhịp thay đổi của công nghệ một cách bị động, mà phải chủ động định hướng công nghệ trở thành công cụ phục vụ con người.

Chị Tống Liên Anh - Phó Viện trưởng Viện Học tập suốt đời đã chia sẻ nhiều góc nhìn sâu sắc từ quá trình đồng hành cùng các địa phương trong việc xây dựng môi trường học tập suốt đời.

Theo chị, quá trình này đặt ra cả nhiều cơ hội và thách thức - từ năng lực tổ chức, nguồn lực, đến việc hình thành các chính sách hỗ trợ phù hợp.

Ở một góc độ khác, chị Hồng Minh - Giám đốc phát triển đối tác InterEdu tiếp tục mở rộng câu chuyện về vai trò của công nghệ trong giáo dục vì sự phát triển bền vững. Việc đồng hành cùng Microsoft trong hỗ trợ nhà trường, ứng dụng các giải pháp công nghệ trong học tập suốt đời đã mang đến sự thay đổi toàn diện trong cách tiếp cận giáo dục.

"Học tập suốt đời và công nghệ không thể tách rời, mà đan xen, bổ trợ và cùng nhau tạo nên "xương sống" cho hành trình hướng tới mục tiêu giáo dục bền vững. Tuy nhiên, song song với việc tăng cường ứng dụng công nghệ, cũng cần chú trọng đến các yếu tố nội lực bên trong con người - bao gồm cả sức khỏe tinh thần, thể chất và năng lực dẫn dắt cá nhân để không đánh mất sự cân bằng trong hành trình học tập lâu dài." - Chị Hồng Minh chia sẻ.

Bên cạnh đó, từ góc nhìn của chị Nguyễn Minh Hằng - Quản lý khu vực Đông Nam Á - Chương trình Quốc tế Oxford, Nhà Xuất bản Đại học Oxford cũng đề cập đến việc áp dụng các chương trình giáo dục quốc tế như Oxford, trong đó không chỉ cần một khung chương trình chất lượng, mà còn cần những phương pháp dạy học phù hợp, có sự hỗ trợ của công nghệ, nhưng đồng thời vẫn giữ được trọng tâm phát triển học sinh một cách toàn diện và bền vững.

Một điểm nhấn đáng chú ý là vai trò ngày càng lớn của giáo viên, họ không chỉ là người truyền đạt nội dung, mà là người dẫn dắt trong hành trình học tập suốt đời của học sinh. Để thực hiện được vai trò ấy, chính giáo viên cũng cần được bồi dưỡng về năng lực sư phạm, tư duy sáng tạo và khả năng ứng dụng công nghệ.

Hội thảo "Giáo dục bền vững trong kỷ nguyên nhiều biến động" với sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà hoạch định diễn ra tại Sky-Line Hill - Hội An

Nếu phiên thảo luận thứ nhất đi sâu vào người học và chương trình học, thì phiên bàn tròn thứ hai - với chủ đề "Hợp tác đa phương - Kiến tạo môi trường và chính sách thúc đẩy giáo dục và phát triển bền vững" đã đưa ra một bức tranh lớn hơn: Tái thiết giáo dục không thể chỉ diễn ra trong lớp học, mà cần sự chuyển động đồng bộ từ môi trường chính sách đến các thiết chế xã hội.

Giáo dục là nền móng kiến tạo nên một xã hội phát triển bền vững. Và trong giai đoạn chuyển mình của thế giới với công nghệ, trí tuệ nhân tạo, kinh tế xanh và mục tiêu net-zero 2050 - giáo dục Việt Nam cần định vị lại chính mình để đồng hành cùng quốc gia trong hành trình phát triển dài hạn.

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân (Ban IV), đưa ra các chia sẻ về hợp tác đa phương: "Hợp tác công tư, hợp tác đa phương - đa bên là giải pháp tất yếu trong hành trình này. Giáo dục không thể đi một mình mà cần đồng hành với doanh nghiệp, chính sách và cộng đồng."

Cô Nguyễn Thu Hà - chuyên gia giáo dục, hiệu trưởng trường Hanoi Westminster chia sẻ về các mô hình giáo dục bền vững của châu Âu. Theo cô, những quốc gia có hệ thống giáo dục phát triển bền vững đều đặt con người làm trung tâm, với triết lý giáo dục hướng tới việc xây dựng năng lực học tập suốt đời cho mỗi cá nhân.

Song song với việc cập nhật nội dung, phương pháp hay công nghệ giáo dục, một chương trình học thực sự hiệu quả cần được xây dựng với tầm nhìn dài hạn hướng đến sự phát triển bền vững. Để làm được điều đó, chương trình cần được thiết kế và đánh giá trên cơ sở khoa học, hệ thống và có sự kết nối chặt chẽ giữa nhiều yếu tố cấu thành.

Từ góc nhìn này, TS. Hoàng Anh Đức - Tổng Giám đốc Hệ thống Giáo dục Sky-Line chia sẻ lại một nghiên cứu trước đó do thầy cùng các cộng sự tiến hành năm 2020, đã đề xuất một mô hình đánh giá chương trình học theo định hướng phát triển bền vững, dựa trên 4 trụ cột cốt lõi:

Sự phát triển Khung chương trình: Xây dựng một cách có kế hoạch, có hệ thống; Hài hòa và có sự tham vấn đa chiều; Được sự dẫn dắt của các chuyên gia về thiết kế chương trình học.

Bản thân Khung chương trình: Cần trân trọng từng học sinh một cách công bằng; Đảm bảo các nội dung tương thích, phù hợp và đóng góp cho việc phát triển năng lực; Được tổ chức và cấu trúc tốt; Được củng cố bởi các giả định về quá trình học tập của trẻ em.

Quá trình triển khai Khung chương trình: Phải gắn kết chặt chẽ giữa người học - giáo viên - trường học / môi trường học tập - phụ huynh - hệ thống giáo dục và các ban ngành liên quan.

Đánh giá Khung chương trình: Có kế hoạch và hệ thống; Định kỳ; Tiến hành bởi người có trình độ và kinh nghiệm

Mỗi trụ cột này được cụ thể hóa bằng 15 tiêu chuẩn và 66 tiêu chí đánh giá tạo nên một hệ thống đánh giá toàn diện, khoa học và vận hành thực tiễn. Đây không chỉ là thước đo chất lượng, mà còn là kim chỉ nam giúp các cơ sở giáo dục tự soi chiếu, điều chỉnh và nâng cấp chương trình để bắt kịp những đổi thay của thời đại.

Kết thúc hội thảo, điều đọng lại không chỉ là những con số, mô hình hay khái niệm, mà là một tinh thần cải cách mạnh mẽ, một tầm nhìn giáo dục rộng mở: Giáo dục bền vững và Phát triển giáo dục bền vững chính là kim chỉ nam phát triển nhà trường và các cộng đồng bền vững.

Và để làm được điều đó, cần sự cam kết bền bỉ, đồng hành liên tục từ tất cả các bên từ nhà trường, chính sách, đến cộng đồng. Giáo dục bền vững đòi hỏi việc tập trung vào tính bền vững lâu dài của các cơ sở giáo dục và thực hành giáo dục, đồng thời nhấn mạnh việc cải tiến liên tục và xây dựng năng lực trong các hệ thống giáo dục (quốc gia, tỉnh thành, học khu, trường học).

Bởi hơn bao giờ hết, giáo dục hôm nay kiến tạo tương lai ngày mai.