Hành trình 15 năm xây dựng và phát triển Dự án sữa tươi sạch TH true MILK bắt đầu từ vùng đất khắc nghiệt, tưởng chừng "bất khả thi" trong lĩnh vực chăn nuôi bò sữa.
Ông Nguyễn Xuân Dương (Nguyên Cục trưởng Cục Chăn nuôi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam) cho biết, ở thời điểm 2008, rất nhiều người, trong đó có cả các chuyên gia nổi tiếng về chăn nuôi và không ít quan chức, hoài nghi về Dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa tươi công nghệ cao của Tập đoàn TH. Họ cho rằng chăn nuôi bò sữa ở xứ sở khô cằn, chỉ có nắng và gió Lào như Nghĩa Đàn – Nghệ An là ý tưởng phiêu lưu và cầm chắc thất bại.
"Chính bản thân tôi là cán bộ quản lý ngành chăn nuôi đã làm việc và học tập, thăm quan nhiều nước có ngành chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa ở châu Âu, châu Mĩ, châu Á rồi mà vẫn băn khoăn về dự án này", ông Dương nhớ lại.
Trên một tờ báo, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Cao Đức Phát - người từng học quản lý tại Đại học Havard (Mỹ), khi đó nói về quyết định thực hiện Dự án của TH rằng: "Nếu bà Thái Hương mà đúng thì mọi lý thuyết được học tại Mỹ của chúng tôi là sai. Và nếu TH đúng, tức là công nghệ sẽ chế ngự được các vấn đề của lợi thế cạnh tranh, thì bộ mặt của nông nghiệp Việt Nam sẽ thay đổi!".
Thời điểm đó, nhiều chuyên gia nông nghiệp cho rằng, Việt Nam không thể phát triển trang trại bò sữa ôn đới quy mô lớn do khí hậu nóng, ẩm, công nghệ lạc hậu, trình độ quản trị có nhiều hạn chế… Đặc biệt Nghệ An còn là tỉnh có khí hậu khắc nghiệt bậc nhất ở miền Trung cũng như cả nước, người dân đa số chỉ quen nuôi lợn, nuôi gà và trâu, bò thịt và quy mô nhỏ.
Thế nhưng, TH đã thành công.
Ông Nguyễn Xuân Dương vẫn nhớ câu chuyện cuối năm 2008 khi ông tháp tùng Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn đi thăm thực địa tại dự án sữa TH. Trên cánh đồng đất vừa cày xới vẫn còn ngổn ngang, bà Thái Hương - nhà sáng lập Tập đoàn TH, say sưa trình bày với Phó Thủ tướng về những khát vọng đối với ngành chăn nuôi bò sữa Việt Nam. Khi Phó Thủ tướng nói Việt Nam phải có được một "dòng sông sữa", vị nữ doanh nhân - sau này được phong tặng Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, quả quyết "TH sẽ còn làm thêm cả "cánh đồng sữa" ở đất Nghĩa Đàn này".
Dựa trên nền tảng phát triển bền vững, TH đã học hỏi, áp dụng công nghệ 4.0 và những công nghệ đầu cuối thế giới vào dự án. TH mời các chuyên gia nước ngoài giỏi từ những quốc gia có ngành chăn nuôi bò sữa hàng đầu thế giới về trực tiếp làm việc và hướng dẫn kỹ thuật tại trang trại. Tập đoàn cũng nhập khẩu giống bò sữa cao sản thuần chủng (bò Holstein Friesian) tốt nhất từ Mỹ, New Zealand.
Từ khi khởi động dự án đến khi thành hình một cụm trang trại đạt chuẩn quốc tế với quy trình sản xuất khép kín từ đồng cỏ xanh tới ly sữa sạch và ra mắt thị trường thương hiệu – sản phẩm TH true MILK chỉ mất có 14 tháng.
Năm 2011, khi tới thăm tập đoàn TH, ông Shimon Peres, khi đó là Tổng thống Nhà nước Israel đã đánh giá về Dự án sữa tươi sạch TH true MILK như sau: "Dự án TH true MILK đã khởi xướng cuộc cách mạng sữa tươi sạch ở Việt Nam"
TS. Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho rằng, việc Tập đoàn TH triển khai Dự án một cách nhanh chóng, thần tốc đem lại bất ngờ cho tất cả mọi người, và thành công đó đến từ nhiều yếu tố.
"Yếu tố đầu tiên là chất lượng đàn bò sữa. TH nhập khẩu bò sữa thuần chủng, xây dựng hệ thống chuồng trại chuẩn, thiết kế có tầm nhìn, và ứng dụng quy trình kỹ thuật tiên tiến của Israel vào chăn nuôi, quản lý, chăm sóc đàn. Tiếp đến là xây dựng hệ thống chế biến đồng bộ để sản xuất ra dòng sữa tươi sạch. Bên cạnh đó, tư duy quản trị, cách thức quản lý và xây dựng đội ngũ cán bộ, nề nếp hoạt động, tạo điều kiện cho khoa học công nghệ cao đi vào sản xuất cũng góp phần đưa đến thành công cho TH", TS Sơn lý giải.
TS Đặng Kim Sơn cho biết khi TH bắt đầu Dự án, Việt Nam có khoảng 500 nhãn hiệu sữa khác nhau, nhưng không rõ ràng đâu là sữa hoàn nguyên (sữa bột pha lại), đâu là sữa tươi, trong đó thực chất phần lớn là sữa hoàn nguyên. Theo một khảo sát, sữa bột pha lại thời điểm đó chiếm tới 92% thị trường sữa nước.
Trong bối cảnh đó, Dự án của TH thành công đã có sự tác động sâu sắc đến bản chất ngành sữa. Với đàn bò được nuôi trên quy mô lớn và sữa tươi được chế biến ngay tại Việt Nam, định vị thương hiệu "true MILK" - sữa tươi sạch và thật, TH đã tạo được vị thế cạnh tranh trên thị trường. Sự vào cuộc của TH đã thúc đẩy các doanh nghiệp chế biến sữa cạnh tranh về chất lượng, phải thực sự chăn nuôi bò sữa, từ đó đưa tỷ lệ sản phẩm sữa tươi tăng từ 8% năm 2008 lên đến khoảng 55% vào năm 2021.
Tính đến tháng 12/2022, TH true MILK chiếm khoảng 45% thị phần trong phân khúc sữa tươi thị trường thành thị Việt Nam.
Nhìn lại quãng đường gần 15 năm của Tập đoàn TH, ông Nguyễn Xuân Cường, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng nhận định sự lựa chọn đột phá của TH đã mở ra cơ hội rất tốt cho sản xuất không chỉ cho chính doanh nghiệp mà chung cho cả ngành chăn nuôi Việt Nam.
Cụ thể, theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, tính đến ngày 31/12/2021, tổng đàn bò sữa Việt Nam đạt 375.000 ngàn con, tăng 13,17 % so với năm 2020; sản lượng sữa bò đạt 1.200 triệu tấn, tăng 14,4 % so với năm 2020. Trong đó, số lượng đàn bò của TH chiếm xấp xỉ khoảng 19% tổng số đàn bò sữa cả nước.
Với tôn chỉ "Trân quý Mẹ Thiên nhiên, Người sẽ cho mình tất thảy", Tập đoàn TH rất chú trọng vấn đề giảm phát thải, sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu những ảnh hưởng của sản xuất đối với môi trường.
TH đã xác định con đường phát triển bền vững ngay từ ngày đầu thành lập, dù cho đây là con đường khó, đòi hỏi chi phí cao. TH ứng dụng những công nghệ hiện đại hàng đầu và sử dụng quy trình khép kín, tuần hoàn: lắp đặt điện mặt trời trên các mái trang trại, nhà máy nhằm cung cấp năng lượng sạch; xây dựng Nhà máy chế biến phân vi sinh sạch tiêu chuẩn quốc tế từ chất thải trang trại bò sữa; xử lý nước thải… Tất cả đều hướng tới phát triển bền vững bằng quy trình khép kín, tuần hoàn.
Đây là cách tiếp cận phát triển mà cả thế giới đều đang hướng đến nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu, vừa là cách để không ai bị bỏ lại phía sau. Trong ngành nông nghiệp, cách tiếp cận này sẽ mang tới tương lai xanh hơn, sạch hơn, tử tế, an bình hơn cho nông nghiệp Việt Nam, vượt lên câu chuyện nông sản đơn thuần, theo TS Đặng Kim Sơn.
"Chúng tôi đã dành nhiều nỗ lực để có thể tạo ra quy trình tuần hoàn tại Việt Nam, phù hợp với môi trường và các điều kiện tại Việt Nam. Chúng tôi đã vận dụng công nghệ cao để xử lý hiệu quả các bài toán về môi trường, ví dụ xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn để trả về môi trường, thu gom chất thải từ đàn bò để tạo ra phân vi sinh và phân hữu cơ để bón cho cánh đồng TH, nơi cung cấp thức ăn cho đàn bò, và bán ra cho những nhà nông khác tại thị trường Việt Nam", ông Tal Cohen - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm Sữa TH chia sẻ.
Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường đánh giá, TH đã đóng góp cho sự phát triển bền vững nhiều khía cạnh, trong đó có thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, một trong những nhóm giải pháp phát triển kinh tế nông nghiệp nói riêng và kinh tế Việt Nam nói chung.
Không những tạo ra một cuộc cách mạng cho ngành sữa Việt Nam, TH còn mạnh dạn tiến vào những thị trường khác nơi ngành sữa vốn là lợi thế, thuyết phục được những thị trường có tiêu chuẩn thực phẩm khắt khe hàng đầu thế giới.
Năm 2016, TH bắt đầu đầu tư Dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa công nghệ cao với tổng vốn 2,7 tỷ USD tại Liên bang Nga. Đến nay, TH đã hoàn thiện và đưa vào hoạt động một số trang trại bò sữa tại Nga, với quy mô đàn hơn 6.000 con, đồng thời đang xây dựng một nhà máy chế biến sữa tươi. Năm 2019, TH đã có bước đột phá vào thị trường tỷ dân của Trung Quốc khi là doanh nghiệp sữa đầu tiên của Việt Nam được cấp mã số xuất khẩu chính ngạch các sản phẩm sữa tươi vào đây.
Trang trại bò sữa TH tại Liên bang Nga.
Những thành tựu này không chỉ là niềm tự hào của TH mà còn là thành tựu lớn của ngành nông nghiệp Việt Nam. Với tinh thần tiên phong, không ngừng sáng tạo, kiên tâm con đường phát triển một hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ "vì hạnh phúc đích thực" - trong đó nổi bật là danh mục sản phẩm thực phẩm sạch, vì sức khỏe cộng đồng, hoàn toàn từ thiên nhiên, TH đã và đang tiếp tục ghi điểm, được người tiêu dùng tin yêu, giữ vững vị thế một "chuyên gia dinh dưỡng" cho người Việt, và đóng góp vào sự phát triển bền vững của quốc gia cũng như thương hiệu quốc gia trên trường quốc tế.