(Tổ Quốc) - Nền kinh tế "Untact" là một trong những bí quyết làm nên thành công chống dịch Covid-19 của Hàn Quốc. Vậy chúng là gì và tại sao nhiều người lại bị bỏ lại phía sau?
Hàn Quốc đã trở thành một trong những quốc gia thu hút sự chú ý của thế giới với chiến lược chống dịch Covid-19 mà không phải cách ly diện rộng, qua đó hạn chế ảnh hưởng của chúng đến nền kinh tế. Một trong những yếu tố làm nên thành công này là nền công nghệ phát triển, qua đó giúp chính phủ thực hiện được nhiều xét nghiệm cũng như giãn cách xã hội hiệu quả mà không ảnh hưởng đến cuộc sống thường ngày.
Tuy nhiên, trong khi lớp trẻ Hàn Quốc thoải mái sử dụng công nghệ để giãn cách xã hội và chống dịch thì một bộ phận rất lớn người già, đối tượng dễ nhiễm bệnh và tử vong nhất với Covid-19 lại chẳng thể thích nghi với những thứ hiện đại này.
Nền kinh tế "Untact"
Tương tự như nhiều người khác trên thế giới trong mùa dịch Covid-19, chị Lee Ye Rin dành phần lớn thời gian ở nhà một mình trong vài tháng qua để tránh tiếp xúc nơi đông người. Cô Lee hiện là nhân viên văn phòng nhưng đã làm tại gia trong thời gian qua, đồng thời hạn chế những hoạt động nơi đông đúc như đến phòng gym hay thư viện.
"Tôi hiếm khi đi ăn ngoài trong mùa dịch. Thay vào đó, tôi gọi đồ ăn qua nhiều ứng dụng, thậm chí là mua cả kem qua đường giao đồ ăn nhanh. Khi thấy chán, tôi sẽ mua các nguyên liệu nấu ăn trực tuyến và tự nấu ở nhà", Cô Lee cho biết.
Nền kinh tế Untact đang ngày càng phổ biến tại Hàn Quốc
Cuộc sống của cô Lee chỉ là một trong vô vàn người dân Hàn Quốc mùa dịch Covid-19. Chúng đã trở thành sự "bình thường mới" trong xã hội nước này với các tiện ích cung cấp tại gia cho những người có nhu cầu.
Tuy nhiên ít ai biết được rằng xã hội Hàn Quốc đã quen với việc hạn chế tiếp xúc xã hội. Thậm chí người ta còn có một từ dành riêng cho xu thế sống dựa vào công nghệ này: "Untact". Đây là sự kết hợp giữa tiền tố "un" (không, phủ định) với "Contact" (liên kết, tiếp xúc, giữ liên hệ) và chúng đã trở nên phổ biến từ năm 2017.
Thuật ngữ này được người Hàn Quốc dùng để chỉ việc sinh hoạt mà không kết nối trực tiếp mặt đối mặt với mọi người trong xã hội, ví dụ như sử dụng những gian hàng tự phục vụ, thương mại điện tử hay thanh toán trực tuyến.
Một số người dân Hàn Quốc tin rằng đây là tiến trình tất yếu để đi lên một xã hội hiện đại, trong đó bao gồm những robot tự động, trí thông minh nhân tạo, không gian ảo hay các dịch vụ thanh toán trực tuyến. Điều này sẽ giúp ích cho một Hàn Quốc đang ngày càng lão hóa dân số với lực lượng lao động suy giảm, tỷ lệ sinh mới thấp còn người già thì ngày một đông hơn.
Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát, "Untact" đã từ một khái niệm trở thành nguyên lý trung tâm của chính quyền Seoul. Thậm chí Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In đã tuyên bố một kế hoạch mới nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp Untact như chăm sóc sức khỏe trực tuyến, văn phòng ảo hay hỗ trợ thương mại điện tử cho các doanh nghiệp nhỏ.
Một cuộc khảo sát gần đây của Saramin cho thấy 71,6% số người lớn Hàn Quốc cảm thấy nền kinh tế Untact đã tăng mạnh nhờ đại dịch Covid-19. Thế nhưng, một bộ phận rất lớn người cao tuổi nước này lại chưa quen với những công nghệ hiện đại trên.
Người già Hàn Quốc đang gặp khó mùa dịch Covid-19
Những người bị bỏ lại
Theo Cơ quan thông tin xã hội quốc gia Hàn Quốc (NIA), nước này có một hệ thống cơ sở hạ tầng công nghệ cực tốt với đường truyền Internet tốc độ cao được phủ sóng tới gần 96% diện tích toàn quốc tính đến năm 2019. Thế nhưng, chỉ 29,2% số người trên 60 tuổi của Hàn Quốc là biết sử dụng smartphone và chỉ 22,7% đã từng dùng thương mại điện tử.
Một kết quả khảo sát khác của đại học Greenwich cho thấy phần lớn ứng dụng điện thoại mà người già trên 60 tuổi tại Hàn Quốc thường sử dụng là gọi điện và kiểm tra thời gian. Những con số này hoàn toàn trái ngược với tỷ lệ sử dụng Internet 99,9% của người trong độ tuổi 10-29 và 100% của người trong độ tuổi 30-39 tại Hàn Quốc.
Khảo sát của NIA cho thấy tỷ lệ tiếp cận được với thiết bị điện tử của tầng lớp già cả hoặc khuyết tật tại nước này lên đến 97,1%, nghĩa là hầu hết mọi người đều có smartphone hoặc máy tính cá nhân. Thế nhưng tỷ lệ không biết dùng hoặc không hay dùng Internet của tầng lớp này vẫn rất cao.
Như một hệ quả tất yếu, khi Hàn Quốc thúc đẩy nền kinh tế Untact, một bộ phận lớn những người không theo kịp sẽ bị bỏ lại, dù họ là đối tượng dễ nhiễm và dễ tử vong vì dịch Covid-19 nhất.
Trong cuộc chiến chống Covid-19, Hàn Quốc nổi tiếng với công nghệ hiện đại như hệ thống truy dấu, bản đồ điện tử hay những ứng dụng giúp người dân khai báo hoặc tránh dịch hiệu quả.
Một ví dụ điển hình là khi khủng hoảng mua khẩu trang bùng phát, những ứng dụng và website tại Hàn Quốc nhanh chóng cập nhật tình hình tồn kho khẩu trang ở các chi nhánh, giúp giới trẻ nước này mua khẩu trang dễ dàng mà không phải xếp hàng, hạn chế tiếp xúc nơi đông người. Thế nhưng với những người già, cách mua khẩu trang duy nhất là xếp hàng tại hiệu thuốc gần nhà.
Xếp hàng mua khẩu trang mùa dịch Covid-19 tại Hàn Quốc
"Tôi có nghe nói đến ứng dụng thông báo địa điểm bán khẩu trang nhưng rất khó để những người già như chúng tôi sử dụng chúng. Ở cái tuổi này, cách nhanh nhất để chúng tôi mua khẩu trang là ra hiệu thuốc gần nhà", bà Chung Hyang Sook nay đã 71 tuổi và về tay không sau hơn 1 giờ xếp hàng mua khẩu trang cho biết.
Trong khi giới trẻ Hàn Quốc hưởng thụ cuộc sống tiện nghi mùa giãn cách nhờ hệ thống cơ sở hạ tầng công nghệ thì người già nước này lại bị buộc ở trong nhà nhiều tháng mà chẳng có cách nào giải trí hoặc liên kết với xã hội.
Ông Choi Byung Wan, 71 tuổi sống tại Seoul đã ở một mình trong nhà nhiều tháng mà chẳng có mấy hoạt động liên kết xã hội. Cả ngày ông chỉ biết xem tivi hoặc Youtube và chỉ ra ngoài khi cần mua đồ ăn hay đến bệnh viện.
"Trung tâm xã hội thường gọi điện đến hỏi thăm tôi và đó có lẽ là niềm vui hiếm hoi duy nhất trong những ngày này", ông Choi nói.
Giáo sư Park Chang Ho của trường đại học Soongsil cho biết sự phân hóa về công nghệ trong xã hội Hàn Quốc đã xuất hiện từ trước dịch Covid-19. Tại các nhà ga Seoul, chỉ có người già mới xếp hàng mua vé theo truyền thống bởi họ không biết dùng ứng dụng mua vé trực tuyến.
Đại dịch Covid-19 đang khiến nền kinh tế Untact tại Hàn Quốc không chỉ còn dừng lại ở mua sắm trực tuyến. Chúng có thể trở thành một sự "bình thường mới" sau dịch và trong khi lớp trẻ thích ứng tốt với cuộc sống này thì rất nhiều người già Hàn Quốc lại đang phải vật lộn để biết cách dùng smartphone.
AB
Nhịp sống kinh tế/BBC