Tín dụng tiêu dùng: Khi làn gió mới đến từ các hệ thống cầm đồ

Việt Nam là một trong những quốc gia có thị trường tài chính tiêu dùng giàu tiềm năng trong khu vực với tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay tiêu dùng ước tính đạt trung bình xấp xỉ 30%/năm. Một nghiên cứu bởi Business Times cho biết, có khoảng 47 triệu người Việt chưa có tài khoản ngân hàng và cũng chưa từng tiếp xúc với các dịch vụ ngân hàng. Nếu mỗi người có nhu cầu vay 10 triệu đồng, quy mô của các thị trường có thể đạt mức 23,5 tỷ USD. Với nhu cầu cho vay tiêu dùng ngày càng tăng cao, tốc độ tăng trưởng được dự báo sẽ tiếp tục duy trì trong thời gian tới.

Tuy nhiên, cần phải thấy rằng, miếng bánh tín dụng tiêu dùng không chỉ của riêng ngân hàng và công ty tài chính, mà còn phải chia sẻ cho những "người chơi" khác như tín dụng phi chính thức và cho vay cầm đồ. Đặc biệt là trong bối cảnh, nhiều doanh nghiệp cầm đồ đang phát triển theo xu hướng chuỗi, áp dụng công nghệ hiện đại, thủ tục cho vay nhanh gọn, pháp lý rõ ràng… Do đó, đi cùng với tiềm năng và cơ hội cũng là những thách thức và khó khăn đối với các công ty tài chính tiêu dùng.

Cơ hội cho ngành cầm đồ

Với thủ tục đơn giản, nhanh chóng và phần lớn nguyên nhân là do những khách hàng này không đủ tiêu chuẩn để vay vốn từ các ngân hàng hoặc công ty tài chính tiêu dùng, nên với hơn 30.000 cửa hàng trên toàn quốc, thị trường kinh doanh cầm đồ vẫn được đánh giá là một kênh cung ứng vốn tiêu dùng được nhiều khách hàng chủ động tiếp cận.

Trong vài năm trở lại đây, các cửa hàng cầm đồ truyền thống dần được thay thế bởi các cửa hàng cầm đồ chuyên nghiệp được quản lý bài bản, nguồn tiền lành mạnh, lãi suất hấp dẫn, dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp. Hơn nữa, không giống như những cửa hàng kinh doanh cầm đồ truyền thống với nguồn thu chủ yếu từ bán thanh lý các tài sản cầm cố, những Chuỗi cầm đồ chuyên nghiệp như: Vietmoney, F88, Nguoibanvang, camdonhanh… lại chú trọng vào thu nhập từ lãi dựa trên mô hình kinh doanh hiện đại và linh hoạt.

Sự lớn mạnh của các chuỗi cầm đồ có thể tạo nên một xu hướng phát triển mới trên thị trường kinh doanh cầm đồ. Theo đó, công ty hoạt động trong lĩnh vực này sẽ thay đổi theo hướng tăng cường tính chuyên nghiệp trong cung cấp sản phẩm dịch vụ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong xử lý giao dịch, do đó sẽ ngày càng thu hút khách hàng và từng bước chiếm thị phần tín dụng tiêu dùng.

Khi ngành cầm đồ được "chuẩn hóa" bài bản hơn

"Tiềm năng"- Đó có lẽ cụm từ chính xác để giải thích lý do vì sao khi vài năm trở lại đây hàng loạt các thương vụ của các quỹ đầu tư nước ngoài đã liên tục rót vốn vào hệ thống kinh doanh cầm đồ chuyên nghiệp tại Việt Nam.

Vừa qua, quỹ đầu tư Probus Opportunities và Digi Ventures đã hoàn tất đầu tư vào chuỗi cầm đồ Vietmoney. Ông Marc Sebastien Lavoive – Giám đốc Quỹ Probus – Mekong Fund cho biết: cho biết: Ông đánh giá cao về tiềm năng phát triển của thị trường tài chính tiêu dùng tại Việt Nam nói chung và ngành cầm đồ nói riêng, với hơn 50% dân số Việt Nam nằm ở phân phúc dưới chuẩn cần được tiếp cận các dịch vụ tài chính minh bạch với chi phí hợp lý. Ở các quốc gia mà Probus tham gia, ngành dịch vụ cầm đồ phát triển khá phổ biến và có nhiều chuỗi quy mô lớn đã hoàn thành IPO.

Một cái tên cũng được giới truyền thông gọi tên gần đây là chuỗi cầm đồ F88 khi được rót vốn bởi 2 quỹ đầu tư là Mekong Capital và Granite Oak. Mới đây F88 cũng hoàn tất việc phát hành 200 tỷ đồng trái phiếu ra thị trường Việt Nam.

Bên cạnh đó là hàng loạt những cái tên như: Camdonhanh cũng nhận được đầu tư từ Quỹ đầu tư John Galt Ventures (Hoa Kỳ) với tham vọng đưa hình thức cầm đồ trực tuyến trở thành một hình thức cho vay cầm cố tiện lợi và cạnh tranh trực tiếp với các công ty tài chính cũng như các cơ sở cầm đồ truyền thống.

Người bạn vàng cũng được giới thiệu là đối tác chiến lược của Công ty CP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận - PNJ, chuỗi cầm đồ này lại tập trung chủ yếu vào nhóm khách hàng cầm cố trang sức, hiện chuỗi đã có 17 điểm giao dịch đặt ngay trong các cửa hàng của PNJ.

Điều này cho thấy, tiềm năng của các công ty kinh doanh dịch vụ cầm đồ chuyên nghiệp là rất lớn, các chuỗi cầm đồ đã bắt đầu được đầu tư một cách bài bản bởi các doanh nghiệp. Trong tương lai gần có thể sẽ là đối thủ đáng gờm của các công ty tài chính tiêu dùng.

Rào cản của ngành cầm đồ

Song song với sự phát triển mạnh mẽ của ngành cầm đồ chuyên nghiệp nói riêng thì đại đa số người tiêu dùng vẫn có những định kiến với ngành cầm đồ nói chung, điều này thực sự là một thách thức rất lớn với ngành cầm đồ.

Phía F88 cũng chia sẻ rằng khó nhất là thay đổi hình ảnh về ngành nghề cầm đồ tại Việt Nam, nhiều người vẫn coi đây là một nơi làm ăn không đoàng hoàng, không có uy tín.

Camdonhanh cũng đồng quan điểm khi cho rằng 70% người Việt đang có suy nghĩ rằng cầm đồ là một hình thức kinh doanh không lành mạnh thế nên thay vì lựa chọn cầm đồ nhanh nhiều người lại tìm đến các ngân hàng và chịu những lãi suất cao, thời gian giải quyết lâu.

Ngoài ra việc thẩm định tài sản chính cũng là khâu rất quan trọng với hình thức chuỗi kinh doanh cầm đồ. Bởi theo nhiều chuyên gia, nếu thẩm định cao, sát giá tài sản khách hàng dễ có tâm lí muốn bỏ đồ, về lâu về dài sẽ không có khách hàng trung thành. Nhưng nếu định giá thấp, cho vay ít, khách hàng sẽ tìm tới các đơn vị khác.

Ông Trịnh Văn Phương – CEO của Chuỗi cầm đồ Vietmoney cho rằng:

"Thay đổi được một định kiến vốn không hề dễ dàng và sẽ cần thời gian. Trước hết chúng tôi muốn khách hàng cảm nhận được về một dịch vụ chuyên nghiệp, thân thiện và minh bạch. Ở Vietmoney, chúng tôi đưa ra các tiêu chuẩn rõ ràng về sản phẩm và quyền lợi khi cung cấp dịch vụ cho khách hàng.

Vấn đề định giá cũng rất quan trọng, định giá phải đúng thời giá để đáp ứng tốt nhu cầu khách hàng nhưng không gây rủi ro cho khoản vay và đảm bảo được thanh khoản khi cần. Việc này không thể chỉ dùng sức người, vì kỹ năng mỗi người sẽ khác nhau trong khi thị trường có hàng ngàn model sản phẩm mới cập nhật. Để giải quyết vấn đề này, chúng tôi đã xây dựng cơ sở dữ liệu lớn Big Data và một hệ thống Machine learning phân tích hàng chục ngàn dữ liệu mỗi ngày để có tham chiếu và báo giá chính xác."

Đại diện Vietmoney cũng chia sẻ về việc công ty có định hướng mở rộng thêm một số sản phẩm tài chính bổ sung để phục vụ cho khách hàng ở phân khúc dưới chuẩn, song song với việc cung cấp bảo hiểm và các tiện ích thanh toán tại quầy như hiện tại để hoàn thiện mô hình về "Cửa hàng tài chính tiện lợi", theo quan điểm của Vietmoney.

Trong một thị trường sơ khai và đang rất phân mảnh như ngành cầm đồ tại Việt Nam, thì sự xuất hiện của các chuỗi cầm đồ hiện đại với cách làm bài bản, chuyện nghiệp, chính sách cho vay rõ ràng có thể mang đến những làn gió mới cho thị trường vốn đang có nhiều điều tiếng này!

Ánh Dương