Nói đến "Chất lượng" ngày nay, nổi bật lên là cách tiếp cận chất lượng theo cấu trúc. Phương pháp tiếp cận có cấu trúc này đã được được ghi nhận là đã giúp nhiều tập đoàn hàng đầu như Xerox, Motorola, IBM, SAMSUNG, APPLE…duy trì được lợi thế cạnh tranh về chất lượng so với các đối thủ cùng lĩnh vực.
Khi nói về chất lượng có một thuật ngữ vẫn còn khá mới, đó là: hoạch định chiến lược chất lượng (SQP- Strategic quality planning) vẫn đang được nhìn nhận theo nhiều cách khác nhau.
Hoạch định chất lượng
Trong bài viết này tôi xin được trích dẫn một khái niệm chất lượng mà theo tôi là có quan điểm tích hợp với hệ thống quản lý và có thể bổ sung được cho các lỗ hổng quản lý là:
Hoạch định chiến lược chất lượng là sự tích hợp các nguyên tắc của quản lý chất lượng vào cả ba khía cạnh của hoạch định chiến lược. Điều này có nghĩa là các khái niệm chất lượng được tích hợp vào tầm nhìn, mục tiêu của tổ chức, trong việc nhận biết các khía cạnh khác nhau của hoạch định chiến lược, xây dựng các chính sách và hành động cần thiết để quản lý sự thay đổi, cũng như trong việc triển khai chiến lược.
Ví dụ, Motorola đã tích cực nghiên cứu tầm nhìn và mục tiêu của mình, sáng kiến chất lượng Six sigma (Một mục tiêu định lượng để hạn chế số lượng lỗi tối đa trong sản phẩm của họ xuống dưới 3,4 phần triệu), nhờ chiến lược này Motorola Inc. là người chiến thắng giải thưởng Baldrige năm 1998 và đã được công nhận là đã đóng góp vào vai trò dẫn đầu trong cuộc cách mạng chất lượng.
Như vậy có thể khẳng định một định đề rằng, hoạch định chiến lược chất lượng và triển khai chất lượng sẽ quyết định đến lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.
Hoạch định chất lượng và CQ
Trong quá trình giao thương, các doanh nghiệp cần có niềm tin lẫn nhau về mức chất lượng mà các bên cam kết cung cấp theo đúng hợp đồng đã thỏa thuận hoặc chứng mình cam kết với người tiêu dùng về mức chất lượng của sản phẩm, hàng hóa được cung cấp.
Từ đó đòi hỏi phải có bằng chứng để khẳng định, vì vậy các nhà sản xuất, lắp ráp thường phát hành chứng chỉ chất lượng (C/Q - Certificate of Quality), cái này tương tự như là một hình thức công bố tiêu chuẩn áp dụng theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất (TCCS- tiêu chuẩn cơ sở) đã được quy định theo pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa ở nước ta.
Qua đó một lần nữa khẳng định, hoạch định chiến lượng chất lượng hàng hóa thể hiện ở mức chất lượng được công bố trong CQ của các nhà sản xuất sẽ quyết định lợi thế cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa đó trên thị trường, nó được thể hiện qua các mối quan hệ sau đây:
Một là, trong chuỗi giá trị: Trọng tâm của SQP là tập trung vào các bối cảnh bên ngoài tổ chức. Michael Porter (1985) đã đưa ra thuật ngữ chuỗi giá trị để biểu thị bối cảnh bên ngoài tổ chức. Đối với mọi sản phẩm, giá trị được gia tăng trong các quá trình riêng biệt nhưng được liên kết tuần tự, bắt đầu từ nguyên liệu thô cơ bản đến việc sử dụng hoặc tiêu thụ sản phẩm cuối cùng. Trong chuỗi giá trị này, doanh nghiệp nào tham gia vào và tích lũy ở các công đoạn, giai đoạn chế tạo sản phẩm có giá trị cao (giá trị theo Michael Porter là được khách hàng trả bao nhiêu tiền) và sẽ quyết định lợi thế cạnh tranh của tổ chức.
Hai là, đối với các cơ quan quản lý: Nhằm tuyên bố về sự phù hợp với các yêu cầu của pháp luật về chất lượng của sản phẩm, hàng hóa trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường.
Thứ ba, đối với người tiêu dùng (hay là đối với khách hàng): Việc thiết lập định hướng chiến lược chất lượng cho tổ chức đòi hỏi phải xem xét hoạt động kinh doanh của mình như một phần của chuỗi giá trị tổng thể:
(i) giá trị được tạo dựng cho người tiêu dùng cuối cùng như thế nào,
(ii) nếu giá trị đó được tạo ra thì nó được phân chia như thế nào trong chuỗi giá trị,
(iii) cách tổ chức có thể kiểm soát chiến lược dòng giá trị trong chuỗi giá trị và vị trí cuối cùng của nó, nghĩa là mức độ quyết định có sự ảnh hưởng tới giá trị tổng thể của sản phẩm, hàng hóa được tạo ra,
(iv) vai trò của chất lượng như một lợi thế bền vững trong quá trình tạo ra giá trị và quản lý dòng giá trị, đây có thể hiểu là tổ chức phải liên tục có hoạt động cải tiến chất lượng nhằm đáp ứng các điều kiện thay đổi của môi trường kinh doanh để duy trì lợi thế cạnh tranh.
(v) xác định các yếu tố thúc đẩy chất lượng và chi phí trong chuỗi giá trị và kiểm soát các yếu tố đó.
Tóm lại, Hoạch định chiến lược chất lượng (SQP) là cái tinh anh của doanh nghiệp, còn chứng chỉ chất lượng (CQ) là cái thần thái của doanh nghiệp về chất lượng. Ngoài ra, để gia tăng sự tin tưởng của đối tác, người tiêu dùng hay cơ quan quản lý, doanh nghiệp có thể liên hệ đăng ký chứng nhận chất lượng tại các tổ chức chứng nhận có thương hiệu tại Việt Nam./.
Ánh Dương